April 26, 2018

คุณสมบัติของห้องคลีนรูม และ การทำความสะอาด

คุณสมบัติของห้องคลีนรูม
‍การกำหนดคุณสมบัติที่จำเพาะของห้องคลีนรูม (Clean Room)
1. อุณหภูมิที่เหมาะสม กำหนดตามความต้องการของกระบวนการผลิตหรือหากไม่มีความสำคัญทางด้านการผลิตมักกำหนดให้อยู่ในช่วง 72 oF (22.2 oC) ± 0.25 oF (0.14 oC)

2. ความชื้นสัมพัทธ์ที่เหมาะสม ขึ้น กับลักษณะงาน กระบวนการผลิต หรือชนิดผลิตภัณฑ์ ในบางกรณีหากความชื้นสูงไป อาจทำให้ชิ้นส่วนของผลิตภัณฑ์เกิดสนิมได้ หรือผลิตภัณฑ์/สารบางชนิดที่สามารถดูดความชื้นได้ง่าย ซึ่งส่งผลให้ผลิตภัณฑ์มีคุณสมบัติหรือคุณภาพเปลี่ยนไป ในทางตรงข้าม หากความชื้นสัมพัทธ์ต่ำไปจะเกิดประจุไฟฟ้าที่วัสดุหรือชิ้นส่วน ทำให้เกิดปัญหาอนุภาคดูดติดกันได้ หากไม่มีข้อกำหนดเฉพาะ โดยทั่วไปกำหนดให้มีความชื้นประมาณ 50 ± 10 %

3. ความดัน ควร รักษาความดันในห้องสะอาดให้เป็นบวกเสมอ (positive pressure) มีทางเข้าออกที่ปิดมิดชิดและมีพัดลมเป่า (air shower) เพื่อดันลมออกไปป้องกันมิให้อนุภาคเข้ามาปนเปื้อนในห้อง ทั้งนี้ ห้องที่มีระดับความสะอาดต่างกัน ให้มีความดันต่างกันอย่างน้อย 0.05 นิ้วน้ำ

4. แสงสว่าง หากไม่มีการกำหนดพิเศษให้ใช้แสงสว่าง 1,080 – 1,620 lux

5. ระดับเสียง ตามข้อกำหนดของการใช้งาน

หลักการ 4 ข้อของห้องคลีนรูม (Clean Room)
‍
1. ป้องกันอนุภาคและมวลสารจากภายนอกเข้าไปภายในห้องคลีนรูม
- กรองอากาศที่ผ่านเข้ามาในห้องคลีนรูมโดย HEPA filter
- รักษา positive pressure ภายในห้องคลีนรูม
- พนักงานควรผ่าน air shower ก่อนผ่านเข้าห้องคลีนรูม
- วัสดุและชิ้นส่วนต่างๆต้องทำความสะอาดก่อนผ่านเข้าห้องคลีนรูม

2. ป้องกันการก่อให้เกิดอนุภาคของฝุ่นภายในห้องคลีนรูม
- พนักงานต้องสวมชุด clean room garment เวลาปฏิบัติงาน
- พนักงานไม่ควรมีการเคลื่อนไหวรวดเร็วถ้าไม่จำเป็นในขณะปฏิบัติงาน
- วัสดุของพื้น,ผนัง,และฝ้าเพดานไม่ควรเป็นวัสดุที่ทำให้เกิดฝุ่น

3. ป้องกันการสะสมฝุ่นตามผนังห้องและพื้นผิวของวัสดุและเครื่องจักร
- กำหนดมาตรฐานการทำความสะอาดห้องคลีนรูม
- พื้นผิวผนังและประตูภายในห้องคลีนรูมควรเป็นวัสดุที่ทำความสะอาดได้ง่าย

4. กำจัดอนุภาคของฝุ่นที่อยู่ภายในห้องคลีนรูม
- จำนวน air change ของ clean room ควรเหมาะสมที่จะทำให้ห้องสะอาดตาม class ที่ต้องการ
- ควรติดตั้งระบบดูดอากาศเป็นจุดๆในบริเวณที่มีการกระจายของอนุภาคฝุ่นมาก

การทำความสะอาด ห้องคลีนรูม Clean Room มีวิธีการดังนี้
• ทำความสะอาดจากบนลงล่าง
• ทำความสะอาดจากด้านในไปด้านนอก
• เช็ดไปในทิศทางเดียว ไม่เช็ดวนไปวนมา
• เช็ดอย่างช้าๆ เคลื่อนไหวเบาๆ เพราะฝุ่นจะฟุ้งขึ้นตามการเคลื่อนไหวของเราได้ และหากฝุ่นมันฟุ้งขึ้นมาตอนเราเช็ด หลังจากเราเช็ดเสร็จมันก็จะตกลงมาใหม่ ทำให้ตรงที่เช็ดทำความสะอาดยังคงเลอะฝุ่นอยู่ดี